Dòng tiền tự do (Free cash flow) là thuật ngữ vốn không còn xa lạ đối với các nhà đầu tư trong lĩnh vực tài chính hiện nay. Dựa vào dòng tiền này, các nhà đầu tư cá nhân hay các doanh nghiệp có thể tính toán, đo lường để đưa ra các kế hoạch đầu tư, quản lý, kiểm soát các hoạt động đầu tư của mình một cách hiệu quả. Vậy dòng tiền tự do (Free cash flow) là gì? Làm thế nào để xác định được nó? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của 3Gang để tìm hiểu rõ hơn về đề tài này nhé.
>> Xem thêm: https://3gang.vn/vang-750-la-vang-gi-co-nen-mua-vang-750-de-dau-tu-sinh-loi-khong/
1. Dòng tiền tự do – Free cash flow (FCF) là gì?
Dòng tiền tự do – Free cash flow (FCF) được xem là thước đo phản ánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong việc sản sinh ra dòng tiền mặt. Đây là nguồn tiền mặt mà doanh nghiệp tạo ra từ các hoạt động sản xuất và kinh doanh sau khi đã trừ đi các chi phí tài sản như: thuê mặt bằng, nhà máy, các thiết bị công nghệ, trả lương cho nhân viên, …
Khác với thu nhập hoặc thu nhập ròng, dòng tiền tự do là thước đo khả năng sinh lời loại trừ các chi phí không bằng tiền trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nói một cách khác, dòng tiền tự do là số tiền còn lại của doanh nghiệp sau khi đã trừ đi các khoản chi phí khác.
2. Công thức xác định dòng tiền tự do
2.1. Công thức tính trực tiếp
Để xác định Free cash flow theo phương pháp trực tiếp, bạn cần có thông tin từ báo cáo lưu chuyển tiền tệ, xác định các dòng tiền hoạt động cũng như thông tin các khoản chi phí của doanh nghiệp.
Công thức tính Free cash flow như sau:
Free cash flow = Thu nhập ròng + khấu hao – thay đổi trong vốn lưu động – chi phí vốn
Trong đó:
Thu nhập ròng là khoản lợi nhuận cuối cùng mà doanh nghiệp thu về sau khi trừ đi các khoản chi phí và thuế.
Khấu hao là tất cả các khoản được giảm trừ theo quy định.
Thay đổi trong vốn lưu động là sự biến đổi tăng hoặc giảm của vốn lưu động.
Chi phí vốn là khoản chi phí được tính từ tỉ lệ của các nguồn chi phí khác nhau để phục vụ cho mục đích đầu tư tài sản(trong vòng hơn 1 năm của doanh nghiệp).
Ta hãy xem xét ví dụ sau đây về dòng tiền tự do:
Trong Báo cáo tài chính của Công ty A có một số thông tin như sau:
Thu nhập ròng của công ty là 1000 USD
Các khoản khấu hao là không đáng kể
Không có sự thay đổi nào trong vốn lưu động
Chi phí vốn bỏ ra là 100 USD
Free cash flow = 1000 – 100 = 800 USD
Như vậy Free cash flow của công ty A là 800 USD.
2.2. Công thức tính gián tiếp
Ta có thể áp dụng 1 trong 2 cách sau để xác định dòng tiền tự do theo cách gián tiếp.
- Dòng tiền tự do = Thu nhập ròng + Các chi phí không dùng tiền + lãi x (1 – thuế suất thuế TNDN) – Chi phí vốn – tăng/giảm vốn lưu động.
- Dòng tiền tự do = EBIT x (1 – thuế suất thuế TNDN) + khấu hao – Chi phí vốn – tăng/giảm vốn lưu động.
Trong đó EBIT là khoản thu nhập trước lãi suất và thuế.
>> Gợi ý: https://3gang.vn/dau-tu-gi-voi-100-trieu-tien-thuong-tet/
3. Ý nghĩa của dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp
Dòng tiền tự do đóng vai trò vô cùng quan trọng trong tài chính của một doanh nghiệp. FCF là số tiền mặt mà công ty sở hữu và cũng là nguồn tài chính trực tiếp giúp doanh nghiệp thực hiện các kế hoạch, mục tiêu trong tương lai.
Free cash flow cho thấy khả năng tạo ra tiền mặt của công ty và cũng chính là cơ sở cho việc định giá cổ phiếu:
Free cash flow của doanh nghiệp tốt phản ánh tình hình hoạt động trôi chảy và kinh doanh phát triển thuận lợi.
Nếu Free cash flow không ổn định sẽ cho thấy những thiếu sót trong hoạt động sản xuất, từ đó gây khó khăn cho quá trình phát triển của doanh nghiệp.
Đó cũng là lý do khiến dòng tiền tự do được nhiều nhà đầu tư coi trọng hơn bất cứ chỉ số tài chính nào khác.
Free cash flow giúp các nhà đầu tư đánh giá các tiềm năng về vốn của một doanh nghiệp. Dòng tiền tự do cao hoặc được cải thiện trong khi giá cổ phiếu chưa cao sẽ là “miếng bánh ngon” mà các nhà đầu tư luôn tìm kiếm. Bởi điều này chứng tỏ doanh nghiệp vẫn còn những tiềm năng chưa được khai thác hết và tiếp tục kỳ vọng vào sự tăng trưởng tốt có thể xảy ra trong tương lai.
Thậm chí, nhiều nhà đầu tư còn tin tưởng vào Free cash flow hơn là tin vào con số thu nhập. Những chuẩn mực trong thực hành kế toán có thể tạo ra thu nhập khác đi nhưng đối với dòng tiền tự do thì không thể. Vì lẽ đó mà các nhà đầu tư tin rằng tự do tiền mặt mới là yếu tố chính cho thấy một viễn cảnh rõ ràng và khả năng tạo ra lợi nhuận của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có dòng tiền tự do âm cũng không hoàn toàn khẳng định rằng doanh nghiệp đó đang hoạt động kém hiệu quả. Nguyên nhân có thể đến từ việc doanh nghiệp đó vừa đầu tư một khoản tiền rất lớn, hiệu quả của khoản đầu tư này mang lại chính là sau năm dòng tiền tự do âm sẽ đến những năm dòng tiền đảo chiều mạnh mẽ.
>> Xem thêm: https://3gang.vn/dau-tu-voi-10-trieu/
4. Một số lưu ý về Free cash flow
Free cash flow không bao gồm khoản thu nhập
Free cash flow không tính đến những khoản tiền thu được từ hoạt động đầu tư như bán tài sản và thiết bị. Bởi đây chỉ là những hoạt động xảy ra tại một thời điểm nhất định chứ không phải là thường xuyên của doanh nghiệp.
Đánh giá về Free cash flow
Free cash flow tăng trưởng được xem là dấu hiệu đầu cho thấy thu nhập tăng lên. Các công ty có thể làm tăng dòng tiền tự do từ nhiều hoạt động khác nhau như: cải thiện hiệu quả kinh doanh, tối ưu chi phí, hay mua lại cổ phiếu, phân phối cổ tức hoặc xóa nợ. Nếu doanh nghiệp có giá cổ phiếu thấp thì việc dòng tiền tự do tăng trưởng sẽ sớm đưa giá tăng lên.
Ngược lại, Free cash flow giảm cũng là một dấu hiệu cho thấy thu nhập của công ty bị giảm hoặc ngừng trệ không thể tăng được nữa. Khi dòng tiền tự do không đủ cho thu nhập tăng buộc công ty phải tăng mức nợ hoặc không có thanh khoản để duy trì hoạt động kinh doanh của mình.
Một số chỉ tiêu liên quan đến Free cash flow
Để tính toán ra Free cash flow, còn một số yếu tố khác liên quan và góp phần tạo nên kết quả cuối cùng trong báo cáo tài chính, bao gồm: lợi nhuận ròng, chi phí khấu hao, những điều chỉnh về vốn lưu động và chi phí vốn.
Tuy nhiên, có một điểm dễ gây nhầm lẫn của dòng tiền tự do là nó dùng để đo lường chi tiêu ở thời điểm hiện tại. Do đó nếu chi tiêu một khoản tiền quá lớn cho đầu tư thì sẽ dẫn đến thời gian này Free cash flow sẽ giảm, gây hiểu lầm cho các nhà đầu tư rằng công ty đang hoạt động kém hiệu quả. Tuy nhiên, nếu thật sự đó là một khoản đầu tư tốt thì kết quả sẽ sớm xuất hiện ở thời gian sau đó khi dòng tiền tự do tăng trưởng một cách mạnh mẽ hơn.
Cần kết hợp Free cash flow với nhiều thông tin khác
Chi phí vốn thông thường sẽ có sự thay đổi đáng kể theo năm và khác nhau giữa các ngành công nghiệp, đó là một nhược điểm của Free cash flow cần lưu ý. Vì vậy, công ty cần thường xuyên tính toán và đo lường dòng tiền tự do qua nhiều thời kỳ để đảm bảo việc duy trì tự do tiền mặt ở mức ổn định.
Free cash flow tăng hay giảm không phải là tất cả những gì bạn có thể biết về tự do tiền mặt, bạn cũng cần phải lưu ý đến các thông tin khác như kết quả hoạt động của doanh nghiệp cũng như phương hướng kinh doanh trong thời gian tới ra sao.
5. 4 bước chiết khấu dòng tiền tự do
Bước 1: Dự đoán dòng tiền tự do của công ty hay doanh nghiệp cần thẩm định về giá.
Đối với những doanh nghiệp đã có lịch sử phát triển, tăng trưởng bền vững thì thời gian cần thiết để dự báo dòng tiền là 5 năm. Mặt khác, đối với các doanh nghiệp mới thành lập, đang trong giai đoạn phát triển, tăng trưởng thì cần khoảng thời gian dự báo có thể kéo dài hơn 5 năm. Tức là cho đến khi doanh nghiệp ấy đạt được mức tăng trưởng.
Ngoài ra, đối với những doanh nghiệp hoạt động theo thời hạn thì giai đoạn dự báo dòng tiền tự do sẽ phụ thuộc vào thời hạn hoạt động của doanh nghiệp ấy dài hay ngắn.
Bước 2: Tiến hành ước lượng và tính toán chi phí sử dụng vốn bình quân gia quyền của công ty, doanh nghiệp đó.
Sử dụng công thức sau để tính chi phí sử dụng vốn bình quân gia quyền của công ty:
WACC = Rd × Fd × (1 – t) + Re × Fe
Trong đó,
Rd là chi phí sử dụng nợ của công ty
Fd là tỷ trọng nợ dài hạn trên tổng nguồn vốn dài hạn tài trợ cho hoạt động của công ty
t là phần thuế suất của thuế thu nhập doanh nghiệp
Re là phần chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu
Fe là tỷ trọng vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn dài hạn tài trợ cho hoạt động của công ty
Bước 3: Tiếp theo tính toán giá trị cuối kỳ dự báo.
Bước 4: Cuối cùng tính toán giá trị của công ty, doanh nghiệp cần thẩm định giá.
6. Free cash flow như thế nào được đánh giá là tốt?
Sự hiện diện của Free cash flow cho thấy một doanh nghiệp có tiền mặt để mở rộng, phát triển sản phẩm mới, mua lại cổ phiếu, hay trả cổ tức hoặc giảm nợ. Dòng tiền tự do cao hoặc tăng thường là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đó đang phát triển mạnh trong môi trường hiện tại.
Các nhà đầu tư giá trị thường tìm kiếm các công ty có dòng tiền cao hoặc cải thiện nhưng với giá cổ phiếu đang bị định giá thấp. Dòng tiền tăng thường được xem là một chỉ số cho thấy khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp trong tương lai.
Khi dòng tiền tự do dương
Đây được xem là một tín hiệu tốt, quan trọng vì sau khi đã trừ đi các chi phí đầu tư vào các tài sản cố định của công ty như nhà máy, thiết bị công nghệ, …hay còn gọi là sau khi trừ đi chi phí vốn, số tiền dư ra sau đó cho phép doanh nghiệp tiếp tục lập kế hoạch đầu tư khác nhằm mục đích tăng thêm lợi nhuận cho cổ đông.
Khi dòng tiền tự do âm
Đây là tín hiệu cho thấy công ty, doanh nghiệp sẽ gặp trở ngại khi có kế hoạch đầu tư vào các dự án mới, hay phân phối lương cho công nhân, chi trả thuế và các khoản cổ tức trong tương lai.
Tuy nhiên, trong vòng 1 năm, nhà đầu tư không nên vì nhìn thấy dòng tiền tự do âm mà vội kết luận hoạt động của công ty là không tốt.
Vì nếu FCF âm thì cũng có thể là chi cho chi phí đầu tư (CAPEX) quá nhiều, các khoản tài sản cố định càng hiện đại thì tương lai có thể sẽ mang lại dòng tiền tự do dương mạnh mẽ hơn. Để có thể đánh giá dòng tiền tự do một cách chuẩn xác thì hãy xem xét trong khoảng thời gian dài, trung bình từ 3-5 năm.
7. Kết luận
Tóm lại Dòng tiền tự do – Free cash flow (FCF) được ví là đại diện cho giá cổ phiếu của các nhà đầu tư. Dựa vào sự biểu hiện của dòng tiền tự do, các nhà đầu tư sẽ nhận định được tình trạng sức khỏe của công ty, doanh nghiệp đó. Vì vậy, các công ty hãy tập trung chú ý tới vấn đề dòng tiền tự do của doanh nghiệp mình để có thể thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư hơn nữa.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư cũng cần tìm hiểu sâu hơn về hoạt động tài chính, phân phối, quản lý của công ty nào đó trước khi đưa ra quyết định đầu tư để tránh những kết quả không mong muốn.
Với bài viết trên đây, 3Gang hi vọng các nhà đầu tư đã trang bị cho mình thêm được nhiều kiến thức về dòng tiền tự do để tự tin chinh phục con đường đầu tư tài chính của mình.
