Doanh thu và lợi nhuận là hai yếu tố quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp có đang hoạt động hiệu quả hay không. Trong đó, Net Profit Margin – được xem là một thước đo lợi nhuận cực kỳ quan trọng mà nhà đầu tư tuyệt đối không thể bỏ qua. Vậy Net Profit Margin – biên lợi nhuận ròng là gì? Vì sao chỉ số này lại cần thiết đối với nhà đầu tư? Trong bài viết dưới đây, 3Gang sẽ giải đáp thắc mắc cho bạn đọc về chủ đề này.
>> Xem thêm: https://3gang.vn/profit-margin-la-gi/
1. Khái niệm Biên lợi nhuận ròng – Net Profit Margin
Biên lợi nhuận ròng trong tiếng Anh gọi là Net Profit Margin/ Net Margin là thu nhập ròng (net income) hoặc lợi nhuận được tạo ra dưới dạng phần trăm doanh thu.
Biên lợi nhuận ròng là tỷ lệ lợi nhuận ròng trên doanh thu thuần của một công ty hoặc một bộ phận kinh doanh trong doanh nghiệp. Biên lợi nhuận ròng có thể được biểu thị dưới dạng phần trăm hoặc dưới dạng thập phân.
Biên lợi nhuận ròng cho biết số tiền chuyển thành lợi nhuận trên mỗi đồng doanh thu mà một công ty thu được. Nghĩa là, với 1 đồng doanh thu, công ty thu về bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế.
Thu nhập ròng hay còn gọi là kết quả kinh doanh sau thuế (Bottom Line) của một công ty hoặc lợi nhuận ròng (net profit). Biên lợi nhuận ròng có tên gọi khác là tỷ suất lợi nhuận ròng. Thuật ngữ lợi nhuận ròng tương đương với thuật ngữ thu nhập ròng trên báo cáo kết quả kinh doanh và người ta có thể sử dụng các thuật ngữ này để thay thế cho nhau.
>> Gợi ý: https://3gang.vn/margin-la-gi/
2. Ý nghĩa của Net Profit Margin
Biên lợi nhuận ròng giúp đo lường mức thu nhập ròng được tạo ra theo tỷ lệ phần trăm doanh thu đạt được.
Ngoài ra, biên lợi nhuận ròng còn là công cụ giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp thông qua việc xem xét công ty đó có tạo ra đủ lợi nhuận từ việc bán hàng của mình hay không.
Mặt khác, đây là một trong những chỉ số quan trọng nhất giúp phản ánh sức khỏe tài chính và khả năng sinh lời của doanh nghiệp bằng cách theo dõi sự thay đổi của chỉ số Net Profit Margin. Từ đó, doanh nghiệp sẽ xem xét liệu phương án kinh doanh hiện tại còn mang lại hiệu quả hay không và tiến hành dự đoán lợi nhuận dựa trên doanh thu.
3. Công thức xác định biên lợi nhuận ròng
Net Profit Margin = (lợi nhuận sau thuế/ doanh thu thuần) x 100%
Trong đó:
Lợi nhuận sau thuế: chính là số tiền còn lại sau khi lấy tổng doanh thu trừ đi tổng chi phí dùng để sản xuất, kinh doanh và thuế thu nhập của công ty.
Ví dụ: Lợi nhuận sau thuế = tổng doanh thu – giá vốn hàng hóa – chi phí hoạt động và các chi phí khác – thuế – lãi suất.
Doanh thu thuần: là số tiền mà công ty thu về từ hoạt động bán hàng hóa, dịch vụ sau khi đã trừ đi các loại thuế (thuế xuất khẩu – thuế nhập khẩu) và các loại giảm giá (chiết khấu thương mại, giảm giá, …)
Ví dụ: Doanh thu thuần = tổng doanh thu – chiết khấu bán hàng – hàng bị hoàn trả – hàng giảm giá – thuế gián thu.
Ta xét ví dụ dưới đây để hiểu hơn về công thức xác định biên lợi nhuận ròng
Trên báo cáo tài chính thu nhập của công ty A năm 2022 gồm các danh mục sau:
Doanh thu thuần: 200 tỷ VNĐ
Chi phí hoạt động: 50 tỷ VNĐ
Giá vốn hàng bán: 20 tỷ VNĐ
Thuế: 15 tỷ VNĐ
Lợi nhuận sau thuế: 115 tỷ VNĐ
Khí đó, Net Profit Margin (NPM) = (115 : 200) x 100% = 57.5%
Biên lợi nhuận ròng bằng 57.5% cho biết công ty kiếm được 57.5 đồng lợi nhuận trên 200 đồng doanh thu.
Trong thực tế có 2 cách để tính biên lợi nhuận ròng dưới đây:
Cách 1: Lấy NPM trực tiếp thông qua các nguồn dữ liệu có sẵn.
Để cập nhật nhanh chóng biên lợi nhuận ròng của doanh nghiệp qua các năm bạn có thể tra cứu thông tin từ các nguồn dữ liệu có sẵn như website của các công ty chứng khoán, hoặc các trang tài chính uy tín như cafef, vietstock, …
Cách 2: Tính trực tiếp NPM dựa trên báo cáo tài chính.
Các chỉ số dùng để tính biên lợi nhuận ròng nằm ở phần báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Lấy ví dụ về Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần Phốt pho Apatit Việt Nam (PAT) năm 2022 (Đơn vị: VND):
Dựa vào báo cáo trên ta có các số liệu sau đây:
Doanh thu thuần 2022: 3.149 (tỷ đồng)
Lợi nhuận sau thuế: 964 (tỷ đồng)
Như vậy, NPM = (964: 3149) x 100 = 30.61%
Điều này có nghĩa, trong 100 đồng doanh thu, PAT thu được 30.61 đồng lợi nhuận sau thuế.
Thông thường, các công ty sẽ sử dụng cách 2 để tính biên lợi nhuận ròng vì các số liệu thường nằm ở phần báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trong báo cáo tài chính. Qua đó giúp các công ty có thể tiết kiệm được thời gian tính toán.
>> Xem thêm: https://3gang.vn/full-margin-la-gi/
4. Sự khác nhau giữa biên lợi nhuận ròng và biên lợi nhuận gộp
So với biên lợi nhuận ròng, biên lợi nhuận gộp vẫn có sự khác biệt. Biên lợi nhuận gộp dùng để xác định bao nhiêu lợi nhuận được tạo ra từ hoạt động sản xuất hàng hóa của công ty bởi vì nó không bao gồm các mục khác như chi phí thuê văn phòng, thuế và lãi suất của các khoản nợ, …
Biên lợi nhuận ròng chỉ đơn thuần là thước đo lợi nhuận ròng dựa trên doanh thu của doanh nghiệp
5. Các yếu tố của biên lợi nhuận ròng (NPM) trong tất cả các hoạt động kinh doanh
Các yếu tố của biên lợi nhuận ròng – Net Profit Margin trong tất cả các hoạt động kinh doanh gồm có:
Tổng doanh thu của doanh nghiệp
Tất cả dòng tiền đi (chi phí để sản xuất, duy trì hoạt động, tiền thuê nhân công, tiền thuê mặt bằng, …)
Dòng thu nhập bổ sung của doanh nghiệp
Giá vốn hàng bán và các khoản chi phí hoạt động khác
Các khoản thanh toán nợ bao gồm cả lãi đã trả gộp
Thu nhập từ việc đầu tư (Investment income) và thu nhập từ các hoạt động thứ cấp
Các khoản thanh toán một lần cho các sự kiện phát sinh như kiện cáo và thuế doanh nghiệp.
6. Các yếu tố ảnh hưởng tới chỉ số biên lợi nhuận ròng
Nhìn vào công thức ở trên, chúng ta có thể thấy biên lợi nhuận ròng được tính bởi hai thành tố: doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế. Vì thế, có 3 yếu tố chính ảnh hưởng đến kết quả này bao gồm: Chi phí, giá thành đầu vào và thuế doanh nghiệp.
Chi phí hoạt động: Nếu chi phí bỏ ra càng cao thì lợi nhuận thu về càng thấp, do đó nếu doanh nghiệp phải mất một khoản chi phí hoạt động lớn, thì NPM sẽ càng nhỏ. Vậy nên, để biên lợi nhuận lớn, doanh nghiệp cần phải tìm phương án để tối ưu chi phí hoạt động.
>> Xem thêm: https://3gang.vn/call-margin-la-gi/
Giá thành đầu vào: giá đầu vào của sản phẩm cũng đóng vai trò quyết định với chi phí hoạt động của doanh nghiệp. Khi khoản chi phí này được tối ưu thì lãi ròng của doanh nghiệp sẽ càng lớn. Bài toán đặt ra là doanh nghiệp cần tìm kiếm nhiều nhà cung cấp khác nhau, sao cho tối ưu được chi phí giá đầu vào xuống mức thấp nhất.
Thuế doanh nghiệp: Thuế doanh nghiệp thể hiện trách nhiệm và nghĩa vụ phải thực hiện của mỗi công ty. Do đó, đây là chi phí cố định, không thể tối ưu hơn nữa.
7. Một số hạn chế khi sử dụng biên lợi nhuận ròng
Việc nhà đầu tư sử dụng chỉ số NPM để đánh giá doanh nghiệp có 2 hạn chế lớn như sau:
Việc dùng NPM chỉ có hiệu quả khi so sánh những doanh nghiệp cùng ngành
Trên thực tế, tỷ suất biên lợi nhuận ròng chỉ thích hợp để so sánh những công ty trong cùng một ngành. Do đó, đây được xem là hạn chế lớn nhất của chỉ số này khi không thể dùng được với các doanh nghiệp khác nhau. Bởi vì mỗi ngành sẽ có những đặc trưng riêng khác nhau. Điều này tạo ra sự chênh lệch khác biệt trong doanh thu và lợi nhuận.
Ví dụ, đối với ngành ô tô, các công ty có thể báo cáo tỷ suất lợi nhuận cao trong khi doanh thu lại thấp hơn so với các công ty trong ngành thực phẩm. Một công ty trong ngành thực phẩm có thể báo cáo tỷ suất lợi nhuận thấp hơn, nhưng doanh thu lại cao hơn.
Vì vậy, chúng ta không thể so sánh NPM giữa các doanh nghiệp nói trên với nhau, sau đó kết luận doanh nghiệp nào hoạt động hiệu quả hơn. Ta chỉ nên sử dụng NPM để so sánh các công ty trong cùng lĩnh vực có mô hình kinh doanh tương tự.
Không sử dụng đánh giá độc lập
Tỷ suất lợi nhuận ròng của một doanh nghiệp thấp điều đó sẽ không đồng nghĩa với việc công ty hoạt động kém hiệu quả. Và tỷ suất lợi nhuận ròng cao cũng không phải xuất phát từ việc doanh nghiệp có dòng tiền cao. Vì vậy, việc đánh giá tình hình hoạt động của doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào chỉ số biên lợi nhuận ròng, sẽ rất khó phản ánh chính xác. Nhà đầu tư cần kết hợp thêm nhiều chỉ số tài chính khác nữa để đảm bảo kết quả được chính xác hơn.
8. Cách cải thiện biên lợi nhuận ròng hiệu quả cho doanh nghiệp
Một doanh nghiệp được cho là có lợi thế cạnh tranh khi có biên lợi nhuận ròng lớn hơn Net Profit Margin của ngành. Vì vậy, ở thời điểm hiện tại, các doanh nghiệp đều đang hướng đến mục tiêu nâng cao chỉ số NPM. Có 2 cách để cải thiện chỉ số NPM mà doanh nghiệp có thể tham khảo sau đây:
- Tăng doanh thu thông qua việc tập trung đẩy mạnh bán được nhiều hàng hóa hơn.
- Tối ưu các khoản chi phí (ví dụ: tìm kiếm nguồn nguyên vật liệu đầu vào với giá thành rẻ hơn).
Tăng doanh thu để cải thiện biên lợi nhuận ròng
Tập trung đẩy mạnh tăng doanh thu để cải thiện tỷ suất lợi nhuận ròng nói chung là lựa chọn phổ biến nhất. Các doanh nghiệp có thể tăng nguồn thu nhập thông qua việc bán hàng bằng cách tăng giá sản phẩm hoặc bán nhiều sản phẩm hơn.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp phải cân nhắc tới trường hợp khách hàng nói không với những mức giá “trên trời”. Hơn nữa, nếu nhu cầu đối với sản phẩm không đủ cao, việc tăng sản lượng và giá thành không đúng lúc có thể gây ra vấn đề tăng khối lượng hàng tồn kho có giá trị bị mất giá trong nhà kho lên một cách đáng kể.
Tối ưu các khoản chi phí để cải thiện tỷ suất lợi nhuận ròng
Hằng ngày, mỗi doanh nghiệp phải chịu một khoản phí rất lớn để duy trì hoạt động. Vì thế, có thể giảm chi phí để làm tăng biên lợi nhuận ròng bằng cách cân nhắc chuyển trụ sở đến một khu vực có giá thuê rẻ hơn hoặc giảm bớt lực lượng lao động không cần thiết.
Một cách khác để giảm chi phí là tìm kiếm các nguồn nguyên vật liệu đầu vào rẻ hơn. Tuy nhiên hành động này có thể làm giảm chất lượng của hàng hóa khi bán ra thị trường. Do vậy, doanh nghiệp cần phải hết sức lưu ý đến vấn đề này.
Để giảm chi phí sản xuất mà không ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa, lựa chọn tốt nhất cho nhiều doanh nghiệp là mở rộng thêm quy mô sản xuất. Đây có thể là một chiến lược dài hạn hiệu quả để cải thiện tỷ suất lợi nhuận ròng. Điều này sẽ góp phần giúp thúc đẩy khối lượng bán hàng nhiều hơn và giảm chi phí trung bình cho mỗi sản phẩm sản xuất ra.
9. Kết luận
Với những kiến thức mà 3Gang chia sẻ phía trên, hi vọng bạn đọc đã hiểu hơn về biên lợi nhuận ròng – Net Profit Margin (NPM) là gì, cũng như ứng dụng của NPM trong lĩnh vực đầu tư tài chính. Hãy cùng theo dõi nhiều bài viết hơn nữa của 3Gang để cập nhật những thông tin bổ ích nhé.
