Chỉ số P/b là gì? Ưu và nhược điểm của chỉ số P/b

Để đầu tư chứng khoán đạt hiệu quả sinh lời thì việc hiểu rõ các chỉ số chứng khoán là vô cùng quan trọng. Điều này sẽ giúp bạn phân tích và dự đoán được mã chứng khoán đó có khả năng tăng trưởng trong tương lai thế nào. Và ở bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một chỉ số quan trọng trong đầu tư chứng khoán – chỉ số P/b.

Chỉ số P/b là gì?

Chỉ số P/b tiếng anh là Price to book ratio là một chỉ số quan trọng áp dụng trong lĩnh vực tài chính, cụ thể là từ ngân hàng cho đến chứng khoán. Trong chứng khoán, P/b được dùng để so sánh giá hiện tại của một cổ phiếu với giá trị được ghi chép trên sổ của cổ phiếu đó.

Tức là, chỉ số P/b chính là tỷ số giữa giá cổ phiếu so với tài sản ròng của tổ chức, doanh nghiệp. Qua đó, nhà đầu tư có thể phân tích để định giá xem giá trị thực của cổ phiếu này thấp hay cao. Từ đó đưa ra được các quyết định mua và bán phù hợp.

Ưu và nhược điểm của chỉ số P/b

Chỉ số P/b được các nhà đầu tư chứng khoán sử dụng để phân tích giá cổ phiếu. Tuy nhiên, chỉ số này cũng có một vài ưu và nhược điểm như sau:

Ưu điểm:

• Có thể sử dụng để định giá đối với các doanh nghiệp đang thua lỗ vì tỷ số P/b luôn dương.
• Chỉ số P/b có mức độ ổn định tốt hơn chỉ số EPS rất nhiều. Nếu đặt trong cùng một điều kiện biến động như nhau thì EPS biến động lớn khiến cho khả năng quan sát và đánh giá khó hơn. Đối với P/b thì lại dễ hơn, giúp khả năng phán đoán của nhà đầu tư chính xác hơn.
• Nếu dùng chỉ số P/b để phân tích, đánh giá các công ty có tài sản lớn với thanh khoản cao sẽ mang lại hiệu quả cao nhất.

Nhược điểm:

• Chỉ số P/b chỉ tính dựa trên các tài sản hữu hình nên những loại tài sản khác như: tài sản trí tuệ, thương hiệu,…không được ghi nhận. Với trường hợp cần phân tích các công ty có lợi nhuận ròng gia tăng thì phải cần tới các yếu tố thương hiệu hoặc tài sản trí tuệ. Nên khi này phải sử dụng tới chỉ số khác thay vì chỉ số P/b. 
• Giá trị hiện tại của cổ phiếu không được phản ánh chính xác khi ghi trên sổ của loại cổ phiếu đó. Vì thông tin ghi trên sổ thường được ghi cách đây vài năm. Vì thế nên kết hợp thêm các phương pháp phân tích khác sẽ giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định giao dịch hiệu quả. 
• Các nguyên tắc kế toán có sản phẩm hay tài sản ảo có thể khiến chỉ số có thể “ảo”.
• Chỉ số này sẽ không mang lại phán đoán chính xác đối với những doanh nghiệp đang tăng trưởng nhanh.

Chỉ số P/b thể hiện điều gì?

Chỉ số P/b là một chỉ số quan trọng thể hiện giá trị của loại cổ phiếu đó đang ở mức nào so với giá trị ghi sổ tại doanh nghiệp.

• Nếu P/b cao (tức là > 1), điều này cho thấy là cổ phiếu này đang có nhiều tiềm năng. Công ty phát hành cổ phiếu đó hiện đang kinh doanh tốt và có thể phát triển trong tương lai., Qua đó, nhà đầu tư có thể quyết định xuống số tiền nhiều hơn để mua loại cổ phiếu này.
• Ngược lại, nếu P/b thấp (tức là < 1), có nghĩa là công ty hiện đang gặp phải các vấn đề như thua lỗ trong và tương lai cũng không mấy khả quan. Nếu gặp trường hợp này, nhà đầu tư nên tỉnh táo, không nên đầu tư cổ phiếu này để tránh nguy cơ bị thua lỗ.

Tuy nhiên, trong trường hợp chỉ số P/b thấp nhưng là do công ty đang phục hồi sau khủng hoảng và bạn vẫn thấy kết quả kinh doanh hiện tại tốt cùng khả năng tăng trưởng ở tương lai, bạn hãy xem như đây là cơ hội để đầu tư sinh lời cao.

Tính P/b như thế nào?

Sử dụng công thức dưới đây để tính chỉ số P/b:

P/b = Giá cổ phiếu hiện tại trên thị trường/ Giá trị cổ phiếu ghi trên sổ sách

Ví dụ:

Giá cổ phiếu trên thị trường hiện tại của Tân Hiệp Phát là 100.000 đồng. Giá ghi trên sổ sách là 20.000 đồng. Ta có, Chỉ số P/b = 100.000 / 20.000 = 5

Chỉ số P/b >1 cho thấy Tân Hiệp Phát hiện tại đang kinh doanh tốt và sẽ còn phát triển hơn nữa trong tương lai. Nhà đầu tư nên quyết định đầu tư số tiền gấp 5 lần giá trị ghi trên sổ để mua loại cổ phiếu này. 

Chỉ số P/b như thế nào là tốt?

Đối với các nhà đầu tư mới thì đây có lẽ đây là điều mà nhiều người thắc mắc. Tuy nhiên, chưa có một con số nào xác định được mức tốt hay xấu của chỉ số này. Vì bạn cần phải dựa vào các yếu tố như lĩnh vực kinh doanh, lợi thế cạnh tranh, lợi nhuận, sự tăng trưởng, lợi thế cạnh tranh,…

Đối với những nhà đầu tư có nhiều năm kinh nghiệm, phán đoán và phân tích thì chỉ số P/b tốt trong những trường hợp sau: 

• Chỉ số P/b càng cao càng thể hiện công ty đang có mức độ tăng trưởng tốt.
• Chỉ số P/b chỉ cần ở mức 1 đối với các công ty có ngành nghề kinh doanh thiên về chất lượng.
• Mức P/b cao ở các công ty như xăng dầu do khả năng biến động thị trường lớn thì nên tránh xa.

Nói chung, theo đánh giá thì chỉ số P/b càng cao thì khả năng đầu tư rủi ro càng lớn. Ngược lại, tỷ số P/b càng thấp sẽ đầu tư càng an toàn hơn. Vì thế với những nhà đầu tư mới thì nên chọn những mã cổ phiếu có P/b thấp để tránh rủi ro lớn khi đầu tư. Chỉ số P/b bình thường sẽ ở mức 0.7 – 1.5. Nhà đầu tư mới nên thực hiện giao dịch mua khi P/b ở mức này.

Bên cạnh chỉ số P/b, các nhà đầu tư cũng cần biết đến chỉ số khác là chỉ số P/e. Đây là một trong những chỉ số quan trọng, giúp tăng khả năng phân tích, đánh giá một loại cổ phiếu trước khi nhà đầu tư quyết định mua.

Chỉ số P/e là gì?

Chỉ số P/e tiếng anh gọi là Price to Earning Ratio là một chỉ số được sử dụng để định giá cổ phiếu. Nó thể hiện mức giá nhà đầu tư có thể chi để mua cổ phiếu này dựa trên lợi nhuận thực của doanh nghiệp đó.

Công thức tính P/e:

P/E = Giá hiện tại của cổ phiếu trên thị trường / Thu nhập của cổ phiếu

Cụ thể, tỷ số P/E chính là giá trị trường của cổ phiếu được phát hành trong kỳ chia cho lợi nhuận của một cổ phiếu trong kỳ.

Lợi nhuận cổ phiếu (EPS) = (Lợi nhuận sau thuế – Cổ tức ưu đãi) / Số lượng cổ phiếu đang lưu hành.

Chỉ số P/e trung bình ngành

Chỉ số trung bình ngành giúp các nhà đầu tư có thể phân tích số liệu nhanh chóng và hiệu quả. Tuy nhiên, để có được chỉ số này thì bạn cần phải bỏ ra số tiền khá lớn. Vì toàn bộ đều là dữ liệu đặc biệt quan trọng.

Tham khảo một số nơi có thể lấy được chỉ số P/e trung bình ngành như:

• Có thể lấy chỉ số của nhiều công ty trên Investing.com
• Mua dữ liệu với chi phí cao tại Thomson Reuters
• Các công ty chứng khoán Việt Nam như Vietstock, Bản Việt, Tân Việt, …
• Các trang web tài chính uy tín như Cafef, Stockbiz, …

Chỉ số P/e như thế nào là tốt?

Cũng giống như chỉ số P/b, rất khó để xác định cụ thể chỉ số P/e như thế nào là tốt. Nếu chỉ số P/e cao, có nghĩa là các nhà đầu tư đang rất kỳ vọng vào khả năng tăng doanh thu trong tương lai của một doanh nghiệp. Nếu P/e thấp cho thấy khả năng kỳ vọng sinh lời trong tương lai của doanh nghiệp không mấy khả quan.

Chỉ số P/e càng cao thể hiện khả năng rủi ro càng lớn và ngược lại. Chỉ số P/e bình thường ở mức 5 – 12. Các nhà đầu tư có thể mua có mức này vì sẽ ít mạo hiểm và khả năng rủi ro cũng thấp hơn.

Hy vọng bài viết này đã giúp các nhà đầu tư gia hiểu rõ hơn về chỉ số P/b và cả chỉ số P/e. Qua đó, các nhà đầu tư cũng tăng khả năng phán đoán, phân tích  để việc đầu tư chứng khoán đạt hiệu quả sinh lời tốt nhất.