Cổ phiếu là gì? Nguyên tắc đầu tư cổ phiếu để sinh lời hiệu quả

Hiện nay có rất nhiều người lựa chọn chứng khoán làm kênh đầu tư sinh lời nên thị trường chứng khoán ngày càng phát triển và thu hút đông đảo nhà đầu tư tham gia. Trong những sản phẩm của thị trường này thì cổ phiếu là một trong những sản phẩm có sức hấp dẫn nhất, cũng là lựa chọn của phần đa số nhà đầu tư khi tham gia thị trường. Vậy cụ thể thì cổ phiếu là gì? Mời bạn đọc tham khảo do 3Gang thực hiện để nắm bắt được đầy đủ thông tin về cổ phiếu và các vấn đề liên quan.

Cổ phiếu là gì? 

Cổ phiếu là một loại chứng chỉ do doanh nghiệp phát hành, nó có thể ở dưới dạng bút toán ghi sổ, xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư khi nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp. Người nắm giữ cổ phiếu sẽ trở thành cổ đông, họ nắm giữ một phần hoặc nhiều phần cổ phần của công ty đó.

Có thể hiểu đơn giản như sau: Cổ phiếu là giấy chứng nhận của nhà đầu tư đối với doanh nghiệp phát hành cổ phần. Cổ phiếu đồng thời còn là một loại tài sản có khả năng sinh lời dựa theo sự phát triển và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Phân loại cổ phiếu 

Hiện nay ở thị trường Việt Nam có nhiều loại cổ phiếu khác nhau và chúng được phân loại dựa hai yếu tố:

1. Phạm vi giá trị

Theo phạm vi giá trị, cổ phiếu được phân thành: 

• Cổ phiếu thường: Nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu này được tự do chuyển nhượng hoặc tham gia vào các quyết định kinh doanh của doanh nghiệp. Trường hợp công ty bị phá sản thì người sở hữu cổ phiếu thường sẽ được nhận cổ tức sau cùng.
• Cổ phiếu ưu đãi: Nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu ưu đãi có quyền được hưởng cổ tức nhưng sẽ không được tham gia vào biểu quyết hay kiểm soát hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy vậy, những người sở hữu cổ phiếu này vẫn sẽ được nhận cổ tức đầu tiên nếu công ty phá sản.

2. Hình thức cổ phiếu

Theo hình thức cổ phiếu, cổ phiếu được chia thành:

• Cổ phiếu ghi danh: Là cổ phiếu có ghi tên của người sở hữu. Tuy nhiên, việc chuyển nhượng loại cổ phiếu này được xem là rất phức tạp, cần phải đăng ký với cơ quan phát hành và cần được hội đồng quản trị của công ty cho phép.
• Cổ phiếu vô danh: Cổ phiếu này sẽ không ghi tên người sở hữu ở trên. Lợi thế của cổ phiếu này là giao dịch dễ dàng trên sàn chứng khoán.

Các khái niệm liên quan đến cổ phiếu 

1. Đầu tư cổ phiếu 

Đầu tư cổ phiếu là hình thức nhà đầu tư mua bán cổ phiếu với với mục đích tạo ra lợi nhuận. Nhà đầu tư sẽ mua cổ phiếu với giá thấp hơn, sau đó nắm giữ cổ phiếu trong một thời gian và chờ đợi giá tăng cao sẽ bán ra để thu về lợi nhuận.

Nhà đầu tư sẽ mở tài khoản giao dịch tại các công ty môi giới. Tại đây thì nhà đầu tư chọn mua cổ phiếu tiềm năng hoặc các cổ phiếu đang bị thị trường đánh giá thấp, họ nắm giữ chúng trong thời gian một đến vài năm và chờ đợi doanh nghiệp phát triển, cổ phiếu tăng giá và sau đó bán ra để thu về lợi nhuận.

2. Chỉ số cổ phiếu 

Chỉ số cổ phiếu là chỉ báo thống kê và đo lường sự biến động của một số danh mục cổ phiếu, nó được xem là đại diện của một lĩnh vực nào đó. Dựa trên chỉ số cổ phiếu mà nhà đầu tư có thể đánh giá mức độ tiềm năng và định giá cổ phiếu trong tương lai cũng như khả năng phát triển sinh lời của cổ phiếu đó.

Hiện nay, cổ phiếu được đánh giá qua các chỉ số chính như sau:

• Chỉ số P/E: Đây là chỉ số phản ánh tỷ lệ giữa giá bán cổ phiếu và thu nhập trên mỗi cổ phần. Chỉ số này giúp các nhà đầu tư xác định được hiện nay cổ phiếu đang bị định giá quá thấp hay là quá cao so với các cổ phiếu khác cùng ngành. Nếu chỉ số P/E thấp chứng tỏ cổ phiếu đang bị định giá thấp, điều này có lợi cho nhà đầu tư.
• Chỉ số EPS: Chỉ số này cho biết thu nhập trên mỗi cổ phần, tức là số tiền mà mỗi cổ phần sẽ nhận được sau khi công ty đã tiến hành chia hết số tiền lãi cho cổ đông. Chỉ số EPS cao nghĩa là công ty đang có tốc độ phát triển ổn định.
• Chỉ số P/B: Đây là tỷ lệ giá trên sổ sách, chỉ số này so sánh giá trên sổ sách với giá thường của cổ phiếu. Chỉ số P/B càng thấp thì càng tốt, điều này nghĩa là nhà đầu tư đang trả ít hơn so với giá trị sổ sách ghi nhận.
• Chỉ số DPR: Chỉ số này cho biết tỷ lệ chi trả cổ tức cho các nhà đầu tư so với mức lợi nhuận mà công ty kiếm được. Chỉ số DPR ở mức cao đồng nghĩa công ty đang phát triển và tạo ra lợi nhuận tốt để có thể chi trả cổ tức cho cổ đông.

Dựa vào các chỉ số, nhà đầu tư có thể xác định nên đầu tư vào cổ phiếu như thế nào? Loại cổ phiếu nên đầu tư và thời điểm nào nên mua cổ phiếu?

3. Giá cổ phiếu 

Giá cổ phiếu là giá trị của cổ phiếu được quy đổi thành đơn vị tiền tệ nhất định ở một thời điểm. Trong các giao dịch thì giá cổ phiếu sẽ được định giá theo các phương pháp khác nhau hoặc theo thỏa thuận của người mua và người bán.

Nhà đầu tư tham gia thị trường cần phải theo dõi biến động của giá, dựa trên các yếu tố giá và các chỉ số để quyết định nên mua vào hay bán ra. Giá cổ phiếu là yếu tố rất quan trọng và cần được theo dõi liên tục bởi nó chịu ảnh hưởng của nhiều tác động, ví dụ như:

• Tác động từ thị trường: Thị trường cổ phiếu luôn diễn ra những biến động mà không một nhà đầu tư nào có thể nắm bắt và lường trước được. Sự phát triển, dao động và tăng giảm giá của thị trường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu và khiến nó lên xuống.
• Tác động từ sự phát triển của công ty: Doanh nghiệp chính là đơn vị phát hành cổ phiếu, họ huy động vốn để phục vụ hoạt động kinh doanh và phát triển. Vì vậy sự phát triển của doanh nghiệp sẽ tác động trực tiếp đến giá cổ phiếu. Nếu công ty phát triển với tốc độ tăng trưởng cao thì chắc chắn giá cổ phiếu tăng và thậm chí tăng mạnh.
• Tác động từ phía nhà đầu tư: Người tham gia đầu tư, tức là họ rót vốn vào thị trường, điều này sẽ thúc đẩy thị trường phát triển. Mỗi cá nhân sẽ góp phần tạo nên động lực tăng – giảm của giá cổ phiếu trên thị trường. Tuy nhiên sẽ không có nhà đầu tư cá nhân hay tổ chức nào có thể điều khiển được thị trường cổ phiếu.

4. Phát hành cổ phiếu 

Phát hành cổ phiếu được hiểu là hoạt động huy động vốn điều lệ của doanh nghiệp. Khi đó, doanh nghiệp sẽ phát hành các chứng chỉ, bút toán ghi sổ hay dữ liệu xác nhận quyền sở hữu một hoặc nhiều cổ phần của doanh nghiệp. Nhà đầu tư lúc này sẽ trở thành các cổ đông, được nắm giữ cổ phần của doanh nghiệp.

Hoạt động phát hành cổ phiếu nhằm huy động vốn cho doanh nghiệp cần đáp ứng điều kiện nhất định như sau:

• Doanh nghiệp cổ phần có vốn điều lệ đã góp trên mức 10 tỷ đồng tại thời điểm đăng ký phát hành cổ phiếu.
• Doanh nghiệp phải hoạt động có lãi trong năm liền kề trước và đến thời điểm chào bán cổ phiếu không có lỗ lũy kế.
• Hình thức phát hành và sử dụng vốn huy động cần phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua.

5. Cổ phiếu giá trị

Cổ phiếu giá trị là cổ phiếu được rao bán ở mức giá thấp hơn so với giá trị thực của chúng. Cổ phiếu này được định giá thấp hơn giá trị thực khi so với các yếu tố căn bản như cổ tức, thu nhập hay doanh thu…

Giá trị cổ phiếu này sẽ khác biệt so với giá cả cổ phiếu hiện hành. Giá trị thực tế của cổ phiếu là yếu tố quan trọng mà các nhà đầu tư cần phải lưu ý khi tham gia thị trường để có thể chọn mua loại cổ phiếu tiềm năng và có khả năng sinh lời lớn.

Giá trị cổ phiếu tương đương với giá trị của doanh nghiệp phát hành cổ phiếu. Thị trường không phải lúc nào cũng cho bạn sự đánh giá và xác định giá trị cổ phiếu một cách chính xác. Nhà đầu tư cần biết nắm bắt các cơ hội để mua cổ phiếu có giá trị cao nhưng lại bị định giá thấp.

6. Giá tham chiếu, giá trần, giá sàn của cổ phiếu 

Nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán sẽ phải làm quen với rất nhiều các thuật ngữ khác nhau như: Giá tham chiếu, giá trần, giá sàn của cổ phiếu. Ngay bây giờ,hãy cùng 3Gang tìm hiểu các thuật ngữ giá cổ phiếu quan trọng dưới đây:

– Giá tham chiếu là mức giá cơ sở để đo lường giới hạn giá cổ phiếu dao động trong phiên giao dịch. Giá tham chiếu ở các sàn giao dịch sẽ khác nhau:

• Tại sàn HOSE và sàn HNX: Giá tham chiếu chính là giá tại thời điểm đóng cửa của phiên giao dịch trước đó.
• Tại sàn Upcom: Giá tham chiếu được tính bằng mức bình quân gia quyền của giá giao dịch thực hiện theo phương thức khớp lệnh trong phiên trước đó.

– Giá trần là mức giá cao nhất mà nhà đầu tư có thể thực hiện mua/bán trong phiên giao dịch.

Giá trần = Giá tham chiếu *(100% + biên độ dao động)

– Giá sàn là mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư có thể thực hiện mua/bán trong phiên giao dịch.

Giá sàn = Giá tham chiếu *(100% – biên độ dao động)

7. Lợi tức cổ phiếu 

Lợi tức cổ phiếu cũng là thuật ngữ được rất nhiều nhà đầu tư quan tâm khi tham gia thị trường chứng khoán. Thực tế thì lợi tức cổ phiếu là một phần lợi nhuận mà công ty phân phối cho cổ động dựa theo số cổ phần nắm giữ, mức lợi nhuận mà doanh nghiệp có được sau quá trình hoạt động. Với nhà đầu tư thì lợi tức là phần lợi nhuận có được sau thời gian nắm giữ cổ phiếu.

Lợi tức sẽ bao gồm:

Phần cổ tức/ lợi nhuận do hoạt động kinh doanh + giá tăng của cổ phiếu so với thời gian đầu khi mua

Ưu điểm khi đầu tư cổ phiếu

Hiện nay, đầu tư cổ phiếu đang là lựa chọn của đa phần nhà giao dịch khi tham gia thị trường chứng khoán. Nhưng mua cổ phiếu được hưởng những lợi ích gì? Dưới đây là những ưu điểm khi đầu tư cổ phiếu mà bạn nên biết.

1. Khả năng sinh lời cao trong dài hạn

Cổ phiếu là cổ phần được các doanh nghiệp phát hành với mục đích huy động vốn cho hoạt động kinh doanh. Về lâu dài, nguồn vốn này được sử dụng để đầu tư, phục vụ hoạt động kinh doanh sinh lời dài hạn. Người nắm giữ cổ phiếu dài hạn sẽ có cơ hội nhận được lợi nhuận từ sự phát triển của doanh nghiệp theo cùng đó là sự tăng giá của cổ phiếu.

2. Tính thanh khoản của cổ phiếu rất cao

Cổ phiếu là sản phẩm chứng khoán phổ biến và có tính thanh khoản cao trên thị trường, mỗi phiên giao dịch có hàng nghìn tỷ đồng được đưa ra trao đổi. Nhà đầu tư cũng có thể dễ dàng đặt lệnh mua – bán cổ phiếu trong phiên.

3. Là lựa chọn đầu tư linh hoạt

Nhà đầu tư được quyền mua bán nhiều loại cổ phiếu khác nhau cùng lúc, tức là họ được phân bổ vốn linh hoạt. Thị trường cổ phiếu rất đa dạng và nhiều doanh nghiệp phát hành và niêm yết cổ phiếu cũng mang đến nhiều lựa chọn linh hoạt cho nhà đầu tư.

Cơ chế sinh lời của cổ phiếu

Đầu tư cổ phiếu nổi tiếng là kênh sinh lợi nhuận hấp dẫn. Tuy nhiên, việc đầu tư cổ phiếu sinh lời như thế nào thì không phải là điều mà ai cũng nắm rõ. Những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn biết cách để đầu tư cổ phiếu mang lại lợi nhuận.

1. Cổ phiếu mang lại lợi nhuận ra sao?

Nhà đầu tư sẽ tiến hành phân tích và đánh giá thị trường cũng như các loại cổ phiếu được cho là tiềm năng và có khả năng sinh lời ổn định trong tương lai. Để đạt được điều này thì nhà đầu tư cần phải có cái nhìn tổng quát cũng như biết cách sử dụng các chỉ số để đánh giá khi nào nên mua cổ phiếu, mua loại nào ? Vào thời điểm thị trường gặp biến động hoặc khủng hoảng thì nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu vào với giá thấp.

Nhà đầu tư sẽ nắm giữ cổ phiếu trong thời gian dài tối thiểu là 1 năm và có thể kéo dài thời gian nắm giữ từ 3-5 năm hoặc thậm chí cả đời. Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu sẽ sử dụng dòng vốn để hoạt động kinh doanh và phát triển. Sau thời gian phát triển, giá cổ phiếu sẽ tăng nếu lợi nhuận doanh nghiệp thu được lớn.

Lúc này, nhà đầu tư được hưởng một số lợi nhuận như: Giá cổ phiếu tăng; Được doanh nghiệp chi trả cổ tức,..

2. Yếu tố nào ảnh hưởng đến giá cổ phiếu?

Giá cổ phiếu luôn có nhiều biến động và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Nhà đầu tư cần tìm hiểu và nắm bắt các yếu tố tác động đến giá cổ phiếu để lựa chọn ra thời điểm mua bán cổ phiếu hợp lý nhất. Các yếu tố dưới đây sẽ tác động trực tiếp đến giá của cổ phiếu:

• Tình hình kinh tế: Yếu tố này ảnh hưởng lớn đến giá cổ phiếu. Nền kinh tế tăng trưởng tốt với trạng thái khỏe mạnh sẽ kéo theo mức giá của các loại cổ phiếu tăng trưởng. Một nền kinh tế tốt sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động tốt và thu được nhiều lợi nhuận, điều này khiến cho giá cổ phiếu của nhà đầu tư tăng.
• Quy luật cung – cầu: Đây là quy luật cơ bản, nếu nhu cầu mua cổ phiếu tăng, dòng tiền đổ vào thị trường tăng tức là kích thích thị trường phát triển. Số lượng cổ phiếu phát hành không đáp ứng đủ so với nhu cầu của nhà đầu tư sẽ khiến giá cổ phiếu tăng theo quy luật cung cầu.
• Hiệu suất ngành: Ở mỗi giai đoạn thì thị trường sẽ có một vài nhóm ngành phát triển và giá cổ phiếu của nhóm ngành đó sẽ dẫn dắt thị trường.
• Doanh thu của doanh nghiệp: Doanh nghiệp hoạt động tốt và tạo ra lợi nhuận sẽ cho nhà đầu tư thấy tiềm năng phát triển, từ đó thu hút vốn của các nhà đầu tư, giá cổ phiếu cũng vì thế cũng tăng mạnh.
• Chính sách cổ tức: Công ty có chính sách chi trả cổ tức hấp dẫn sẽ thu hút các nhà đầu tư đến mua và giữ lại cổ phiếu của doanh nghiệp lâu dài.
• Tâm lý nhà đầu tư: Yếu tố này ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, nhưng nó sẽ không gây ảnh hưởng quá rõ ràng bởi có những nhà đầu tư thấy doanh nghiệp làm ăn thua lỗ và quyết định bán cổ phiếu ra, nhưng cũng có nhiều nhà đầu tưlại nắm bắt cơ hội này để mua cổ phiếu vào.

Nguyên tắc đầu tư cổ phiếu để sinh lời hiệu quả

Thị trường cổ phiếu tuy có nhiều biến động khó đoán nhưng vẫn luôn có những giải pháp hỗ trợ để các nhà đầu tư có thể chinh phục được thị trường. Dưới đây là một số kinh nghiệm để bạn đọc có thể tham khảo trước khi đưa ra quyết định đầu tư:

• Chỉ đầu tư vào những cổ phiếu mà mình đã hiểu rõ: Nhà đầu tư cần phải tìm hiểu về thị trường chung, đặc điểm từng loại cổ phiếu, tiềm năng phát triển của cổ phiếu và doanh nghiệp trong tương lai. Bạn cũng cần tìm hiểu kỹ về bộ máy quản lý, chính sách của doanh nghiệp…Nhà đầu tư cần hiểu rõ về các khái niệm, thuật ngữ liên quan đến thị trường cổ phiếu. Học hỏi kiến thức từ cơ bản đến chuyên sâu sẽ giúp ích rất nhiều cho bạn trong quá trình đầu tư.
• Đầu tư dài hạn để sinh lời bền vững: Đầu tư cổ phiếu không được nóng vội, mang tâm lý lướt sóng và thu lời nhanh chóng. Nhà đầu tư cần có mục tiêu cụ thể trong ngắn hạn và dài hạn để đầu tư an toàn.
• Giữ vững tâm lý: Nhà đầu tư cần có tâm lý vững vàng, tránh để những biến động ngắn hạn của thị trường làm ảnh hưởng đến quyết định mua bán, giao dịch.
• Học cách đa dạng danh mục đầu tư: Nhà đầu tư không nên “ bỏ trứng một giỏ” và tất nhiên cũng không nên đầu tư lan man vào quá nhiều cổ phiếu khác nhau. Bạn cần phải tỉnh táo trong việc phân tích thị trường để chọn ra một vài cổ phiếu thực sự có giá trị và tiềm năng để nắm giữ chúng.

Đầu tư cổ phiếu mang lại rất nhiều cơ hội cho người chơi tham gia thị trường. Bên cạnh đó bạn cũng cần chú ý đến những rủi ro mình có thể gặp phải trong quá trình giao dịch. Nếu muốn kiếm tiền từ việc đầu tư cổ phiếu, bạn cần nghiêm túc tìm hiểu về thị trường, nắm rõ các nguyên tắc và lựa chọn thời điểm hợp lý cũng như chọn ra loại cổ phiếu để đầu tư an toàn và hiệu quả. 3Gang chúc bạn may mắn và cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết cổ phiếu là gì!